Στο παρελθόν η συζήτηση γύρω από την επιτυχημένη σχέση ήταν σαφώς πιο εύκολη. Η κοινωνική πραγματικότητα δεν επέτρεπε μεγάλες διαφοροποιήσεις και τα πράγματα ήταν «πιο ξεκάθαρα». Στο παραδοσιακό μοντέλο η μεν γυναίκα ήταν υποταγμένη, ο δε άνδρας καταπίεζε την πιο ανθρώπινη πλευρά του – το συναίσθημά του. Το αποτέλεσμα ήταν ότι γενιές ανθρώπων έζησαν στη συναισθηματική στέρηση και την καταπίεση.
Φυσικά οι άνθρωποι κουβαλούν στη σχέση τους τα μοντέλα των πατρικών οικογενειών, την προσωπικότητά τους, τις εμπειρίες και τις ατομικές, ψυχολογικές δυσκολίες τους.
Η αλλαγή των στάσεων για τη σχέση ή το γάμο είναι μια μακροχρόνια κοινωνική διαδικασία. Πολλοί/ές πιστεύουν ακόμα ότι αν βρουν τον/την κατάλληλος/η σύντροφος, τότε όλα στη σχέση θα προχωρήσουν ως δια μαγείας, με «αυτόματο πιλότο». Η πεποίθηση αυτή είναι μοιραίο να οδηγήσει τη σχέση σε προβλήματα. Στην πραγματικότητα μια σχέση οικοδομείται βαθμιαία και χρειάζεται πάντα προσπάθεια για να συντηρηθεί. Έτσι, η ένωση δυο ανθρώπων γίνεται μια δυναμική διαδικασία που, εκτός από αγάπη, απαιτεί συνεργασία και προσπάθεια. Ακόμα και οι «αρετές» που όλοι περιγράφουν ως προϋποθέσεις για μια ευτυχισμένη σχέση, όπως η κατανόηση, η ανεκτικότητα, η εμπιστοσύνη, το ενδιαφέρον, η λήψη κοινών αποφάσεων, η αφοσίωση, η έκφραση των συναισθημάτων, κ.α., μπορούν να καλλιεργηθούν.
Τα ζευγάρια που έχουν συχνούς καυγάδες λειτουργούν ως εξής: ο καθένας εξάγει τα συμπεράσματά του σύμφωνα με τα πιστεύω του ή με το πώς νιώθει εκείνη τη στιγμή, αγνοώντας καθετί αντίθετο. Αμφότεροι εξετάζουν επιλεκτικά κάθε δήλωση του άλλου, έξω από τα συμφραζόμενα, αλλάζοντας το νόημά της. Η προκατάληψη τους ωθεί σε δυσμενή κριτική, ακόμα και όταν δεν υπάρχει καμία βάση για αυτή. Κινούνται σε δυο ακραίες εναλλακτικές επιλογές (άσπρο-μαύρο), που καθορίζουν τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά τους, χωρίς να θυμούνται ότι στα πάντα υπάρχει διαβάθμιση. Τα θέματα που ενδιαφέρουν τον άλλο θεωρούνται πάντα λιγότερο ή περισσότερο σοβαρά από ότι είναι στην πραγματικότητα. Η συμπεριφορά του/της συντρόφου ερμηνεύεται δυσμενώς, με αποτέλεσμα την εξαγωγή αρνητικών ή προκατειλημμένων συμπερασμάτων. Ένα συμβάν ή δυο εκλαμβάνονται, ως αντιπροσωπευτικά της συμπεριφοράς του/της συντρόφου και γενικεύονται. Αμφότεροι πιστεύουν, ότι είναι σε θέση να γνωρίζουν αυτό που σκέπτεται ο άλλος πριν καν μιλήσει. Συχνά πιστεύουν ότι οι πράξεις του/της συντρόφου στρέφονται εναντίον τους.
Στην ερωτική σχέση ή στο γάμο ισχύει ότι και στις άλλες διανθρώπινες σχέσεις, η συμπεριφορά μας, κυρίως προσδιορίζει τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά των άλλων προς εμάς. Είναι φυσικό π.χ. στη φάση του φλερτ, όπου οι επίδοξοι σύντροφοι ανταλλάσσουν φιλοφρονήσεις και διακινούν συναισθήματα να δυναμώνει η σχέση και είναι επόμενο οι ίδιοι άνθρωποι έπειτα από π.χ. μια δεκαετία να οδηγήσουν τη σχέση σε μαρασμό, αν σταματήσουν να προσπαθούν ο ένας για τον άλλο.
Μην ξεχνάτε:
- Οι επιτυχημένες σχέσεις είναι οι συνεργατικές και όχι οι ανταγωνιστικές
- Να έχετε κοινές δραστηριότητες που να ενδιαφέρουν και τους δυο
- Κρατείστε τις διαφωνίες και τους τσακωμούς σας μέσα σε όρια, αποφεύγετε τις ακρότητες
- Βασίστε τη σχέση σας σε αμοιβαία εμπιστοσύνη
- Φερθείτε στο/στη σύντροφο όπως θα θέλατε να σας φερθεί
- Μην είστε επιθετικοί, μιλήστε ανοικτά και συγκεκριμένα για ότι σας ενοχλεί και ζητήστε συγκεκριμένες αλλαγές ο ένας από τον άλλο.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Επταήμερη», Αρ. φύλλου 21, Παρασκευή 21 Ιανουαρίου 2005
© Βασίλειος Ν. Θεοδώρου
