Κάθε άνθρωπος θα βρεθεί τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του αντιμέτωπος με καταστάσεις που περιγράφονται απλά και γενικόλογα, ως ψυχολογικά προβλήματα. Η αντιμετώπισή τους δεν είναι πάντα απλή υπόθεση, ακόμα και αν υπάρχει βοήθεια ή κατανόηση από το οικογενειακό ή το φιλικό περιβάλλον. Κάποιες φορές μάλιστα το ίδιο το περιβάλλον σας μπορεί να αποτελεί τμήμα του προβλήματος. Σε κάθε περίπτωση η έλλειψη ενημέρωσης, ο φόβος, ο κίνδυνος του στιγματισμού και η παραπληροφόρηση συχνά εμποδίζουν ή δυσχεραίνουν την αποτελεσματική αναζήτηση λύσεων. Αυτές τις δύσκολες στιγμές της ζωής σας, μην διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια από έναν ειδικό. Μην ξεχνάτε ότι κάθε πρόβλημα – μικρό ή μεγάλο – σας ενοχλεί, σας στερεί την ικανοποίηση και πιθανόν τη λειτουργικότητά σας.
Ο ψυχολόγος είναι ένας επιστήμονας κατάλληλα εκπαιδευμένος για να σας ακούσει, να καταλάβει τα συναισθήματά σας, να κατανοήσει το πρόβλημά σας και να σχεδιάσει μια στρατηγική για την αντιμετώπισή του. Είναι βασικό να αισθανθείτε άνετα μαζί του και να τον εμπιστευθείτε. Πρόκειται άλλωστε να δομήσετε μαζί μια πολύ προσωπική σχέση, για τις ανάγκες της θεραπείας. Εξίσου σημαντικό είναι να έχετε μια επαρκή ενημέρωση για το έργο του ψυχολόγου και τις ιδιαιτερότητές του.
Το επάγγελμα του Ψυχολόγου άπτεται της δημόσιας υγείας. Όπως συμβαίνει και για άλλα αντίστοιχα επιστημονικά επαγγέλματα δημοσίου ενδιαφέροντος π.χ. γιατρός, δικηγόρος, προστατεύεται από την ελληνική νομοθεσία με ειδική Άδεια Άσκησης Επαγγέλματος, η οποία εκδίδεται από τις κατά τόπους Νομαρχίες και ισχύει για όλη την επικράτεια. Κανείς δεν δικαιούται να φέρει τον τίτλο του Ψυχολόγου ή να ασκεί το επάγγελμα, αν δεν διαθέτει σχετική άδεια. Πολλοί ψυχολόγοι, ανάλογα με τις γνώσεις και την εξειδίκευσή τους, αναλαμβάνουν ιδιωτικά ή στα πλαίσια μιας οργανωμένης δομής (π.χ. νοσοκομείο), τη θεραπεία των ψυχολογικών δυσκολιών και προβλημάτων. Πηγές αυτών των δυσκολιών μπορούν να είναι το στρες, το άγχος, η κατάθλιψη, τα προβλήματα στην εργασία, στις σχέσεις, στην οικογένεια, ο ψυχολογικός πόνος, η εργασιακή κόπωση, η κακοποίηση, το ψυχολογικό τραύμα, η χαμηλή αυτοεκτίμηση κ.α. Τα επιστημονικά εργαλεία, που χρησιμοποιεί ο ψυχολόγος, μετά από κατάλληλη εκπαίδευση, είναι η ψυχοθεραπεία, η ψυχολογική συμβουλευτική, η ψυχολογική αξιολόγηση μέσω κλινικής συνέντευξης και οι ψυχοτεχνικές δοκιμασίες (τεστ).
Δεν ασκούν όλοι οι ψυχολόγοι ψυχοθεραπεία, ούτε έχουν όλοι οι ψυχολόγοι εκπαιδευτεί στην ψυχοθεραπεία. Οι ψυχολόγοι που ασκούν ψυχοθεραπεία ακολουθούν, κατόπιν επιπρόσθετων ειδικών σπουδών, κάποια σχολή ή κατεύθυνση, π.χ. Ψυχοδυναμική, Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική, κ.α. Από κάθε σχολή απορρέει μια συγκεκριμένη μεθοδολογία, που καθορίζει τα χαρακτηριστικά της θεραπευτικής διαδικασίας, δηλαδή το στυλ του ψυχολόγου, τον τρόπο που μιλά, που ακούει, το πόσο παρεμβαίνει στο πρόβλημα, αν ζητά από τον πελάτη να κάνει ασκήσεις εκτός συνεδρίας, κ.α. Ανάλογα με το πρόβλημα ενδείκνυται περισσότερο ή λιγότερο κάποια συγκεκριμένη σχολή. Π.χ. για άγχος, φοβίες και κατάθλιψη η Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική.
Ο Ψυχολόγος δεν είναι Ιατρός και δεν έχει δικαίωμα συνταγογράφησης. Αν και οφείλει να γνωρίζει στοιχεία ψυχοφαρμακολογίας δεν έχει πιστοποιηθεί γι αυτά. Σε περίπτωση που κρίνει ότι χρειάζεστε φάρμακα θα σας παραπέμψει σε γιατρό και θα συνεργασθεί μαζί του.
Η Ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στα περισσότερα ψυχολογικά προβλήματα. Η αποτελεσματικότητά της βέβαια δεν εξαρτάται μόνο από τις ικανότητες του ψυχολόγου, αλλά και από την αποφασιστικότητα και τη δέσμευση του ίδιου του πελάτη – θεραπευόμενου.
© Βασίλειος Ν. Θεοδώρου
